Verwoeste geschiedenis

Syrië, een land dat wij inmiddels allemaal kennen van de journaalbeelden. Gruwelijke beelden, van oorlog, verwoesting en ellende. Ongelooflijk wat daar allemaal gebeurt… En ongelooflijk triest, want het was zo’n interessant land om doorheen te reizen. Ik heb het veelvuldig gedaan, en daarbij de mooiste zaken bezocht. 

Zo ook Palmyra, de stad die ooit de meest oostelijke stad van het Romeinse rijk vormde, en waar zodoende de karavaanroutes van onder andere de zijderoute aansloten op de Westerse wereld. Een stad met een rijkdom aan oude monumenten, die soms in een verrassend complete staat behouden zijn gebleven. Maar helaas moet ik zeggen in enkele gevallen, behouden waren gebleven, aangezien een zekere groep godsdienstfanatiekelingen vond dat die gebouwen in strijd waren met hun overtuiging. 

Een overtuiging die überhaupt nog niet bestond toen deze gebouwen werden opgetrokken. Maar wie let er op zo’n detail? Het gevolg: tweeduizend jaar oude ruïnes, van een onvoorstelbare schoonheid en architectonische rijkdom zijn in de meest letterlijke zin verpulverd tot poeder. Opgeblazen, gedynamiteerd! Voor altijd verwoest, buiten enig herstel om. 

Dat is bijvoorbeeld met de tempel van Bel gebeurd. Dit enorme tempelcomplex met buitenmuren van ca 200 m lengte lag net buiten de oorspronkelijke stad. De zogeheten cella, de eigenlijke tempel, waarin enkel de priesters mochten binnengaan, stond nog voor een groot gedeelte overeind. Je kon nog fantastisch ervaren hoe groot en indrukwekkend de ruimte was geweest. 

En vooral ook hoe rijk gedecoreerd het was geweest. Weliswaar waren er nu slechts kale buitenmuren, opgetrokken uit een mooie warme kalksteen, maar de plaats waar de klemmen van de marmerbekleding hadden gezeten waren nog duidelijk herkenbaar. En daarnaast was bijvoorbeeld de achtermuur vrijwel geheel opgetrokken met prachtig beeldhouwwerk. Ongelooflijk fijn, en alleen daardoor al de enorme rijkdom van de stad en de tempel uitdragend. 

Prachtige cassetteplafonds in de nissen in de muur. Zo rijk bewerkt, dat je je bijna niet kon voorstellen, dat het al 2000 jaar oud was en al die tijd in deze staat behouden was gebleven. Ik ontdekte zelfs nog een trapje in de muur, dat nog volledig begaanbaar was, en toegang bood tot de bovenzijde van de muren, hoewel het oorspronkelijk nog verder omhoog ging, tot bovenop het dak. 

Rond een deel van de cella was de oorspronkelijke zuilengalerij nog intact. Kolommen met een hoogte van tegen de 20 meter, bekroond met een rijk bewerkte kroonlijst. En met een beetje verbeelding kon je zelfs de opbouw van het dak herkennen. Boven de kolommen waren grote uitsparingen gemaakt, waarin reusachtige steenplaten waren geplaatst. Deze platen overspanden ooit de ruimte naar de muur, en vormden de basis voor plafonds, ongetwijfeld net zo rijk als binnenin de cella. Als je dit bestudeerde en een beetje verbeeldingskracht inzette, kon je de aanblik van de tempel reconstrueren. 

Natuurlijk was een hoop materiaal en versiering al eerder verdwenen, het gehele tempelcomplex heeft nota bene eeuwen dienst gedaan als dorp, waarvoor het bouwmateriaal direct uit de oude constructies werd gehaald. Maar toch, een tempel die op deze manier nog intact is, is tamelijk bijzonder. Ik ken er niet zo veel in deze staat. 

Ik durf zelfs te stellen, dat als iets dergelijks in Europa nog had gestaan het grootschalig gerestaureerd en waarschijnlijk deels gereconstrueerd, c.q. gecompleteerd zou zijn geweest. Maar helaas, dat was niet het geval. Het complex staat in een land dat de afgelopen jaren totaal verscheurd is geraakt in een burgeroorlog. En daar verandert geen UNESCO-status iets aan…

Deze cella vertegenwoordigde een godsdienst die weliswaar niet meer wordt gepraktiseerd, maar voor IS dusdanig heidens en verdorven was, dat dit zonder enige kans op herstel verwoest moest worden voor altijd. Een gebouw dat 2000 jaar heeft getrotseerd ten prooi gevallen aan een paar maanden overheersing door een stel fanatiekelingen, die geen respect op kunnen brengen voor de geschiedenis, nota bene hun eigen geschiedenis. Wat rest is stof…..

Stof genoeg om over te praten in ieder geval. Ik zou iedereen heel graag meenemen naar deze fascinerende woestijnstad, maar helaas, dat is niet haalbaar… Syrië is de komende jaren zeker nog onbereisbaar. Gelukkig heb ik voldoende prachtige beelden uit mijn eigen reizen, en wie geïnteresseerd is neem ik heel graag mee op een ontdekkingsreis langs mijn eigen fotomateriaal. Aleppo, Damascus, Palmyra, om maar eens een paar steden te noemen… Een lezing: dwars door Syrië, informeer hier naar de mogelijkheden!