Het volkomen mislukte stadion.

Een blog over het volkomen mislukte stadion voor de Olympische spelen van Montreal in 1976. Het geldt als een van de meest dramatisch mislukte gebouwen uit de recente architectuurgeschiedenis. Dit moest de fraaie structuur van het stadion in München overtreffen (zie: Een onmogelijke Olympische opgave)

Er leek enige competitie te zijn ontstaan in de bouw van de nieuwe stadion voor de Olympische Spelen, met dat van 1972 in München als hoogtepunt. Montreal wilde dat zeer futuristische stadion overtreffen in fraaiheid en uitzonderlijke eigenschappen.

Er werd een Franse architect in de arm genomen, met de nodige ervaring in stadionbouw. Deze had onder andere het Parc des Princes in Parijs ontworpen, waarvoor hij alom bejubeld werd. De architect was Roger Taillibert.

Ontwerpprincipes

Taillibert ontwierp een stadion dat qua zitplaatsen was opgebouwd volgens het uitkragend evenwicht-principe. Bij ontwierp daartoe staanders die als reusachtige C-vormen de basis moesten vormen voor de ca 55.000 zitplaatsen. Intelligent en stierlijk van vorm.

Net als de bijbehorende gebouwen die met sierlijke en organische lijnen met elkaar samen gesmeed werd tot een eenheid. Dit waren en zijn mooie ontwerp overwegingen, die een bijzonder gebouw maken.

Dit was echter niet genoeg en er moest een buitengewoon dak aan het stadion worden toegevoegd: een tentdak, dat geopend en dicht gedaan kon worden. Een volstrekt nieuw idee, dat nog nergens ooit eerder was toegepast, zelfs niet in de simpelste vorm.

Uitvoeringsramp

De bouw van het stadion begon pas in 1973, slechts 3 jaar voor de Spelen zouden plaats vinden. Met een dergelijke tijdsdruk voor een constructie waar geen enkele ervaring mee is, is dat een garantie op problemen.

En die zijn er dan ook gekomen. Veel, hardnekkig en kostbaar. Om te beginnen was het dak in 1976 nog verre van klaar. Men was amper begonnen met de bouw van de hangende toren voor de bediening van het dak. Dat stadiondak heeft dus nog jaren op zich laten wachten, hoewel het zeil al gereed was. Dat heeft al die tijd in opslag gelegen.

In 1986, 10 jaar na de Spelen, blijkt dat de toren niet in beton uitgevoerd kan worden, te zwaar, en moet worden overgeschakeld op staal als bouwmateriaal. Tijdens de verwerking daarvan valt een balk naar beneden op het veld… gelukkig geen gewonden tijden de wedstrijd die op dat moment plaats vindt. Korte tijd later veroorzaken afvallende vonken van laswerk brand in het naastgelegen zwembad.

En dan is in 1987 het dak eindelijk gereed en kan voor het eerst geëxperimenteerd worden met het neerlaten en optrekken van het Kevlar zeil. Wanneer het dak voor de eerste keer wordt opgehaald….scheurt het! Terwijl dit materiaal gebruikt wordt voor kogelvrije vesten! Hoe kan het? Foutje in de bediening?

Gebruiksramp

Het dak blijkt nauwelijks functioneel te zijn. Het kan slechts bediend worden tot windkracht 4 en duurt bijna een half uur om open en dicht te gaan. Maar het ergste: regelmatig zijn er lekkages, de eerste serieuze al 2 maanden na ingebruikname…

De ene na de andere ramp voltrekt zich: een tornado scheurt het zeil in 1991. Later dat jaar bezwijken er onderdelen, waardoor een beton balk van 55 ton naar beneden valt. In 1998 zakt een groot pak sneeuw dwars door het dak, de Rolling Stones moesten hun geplande concerten annuleren.

Het blijkt de druppel voor het dak, dat op last van het gemeentebestuur wordt verwijderd en vervangen door een vaste dakconstructie. Waarvan vervolgens een jaar later een van de panelen, nota bene glasvezelversterkt, bezwijkt en midden in een groep arbeiders valt die een show aan het opbouwen zijn. Miraculeus vallen er slechts enkele licht-gewonden…

Afbetaald

Bij aanvang van de bouw van het stadion worden de bouwkosten geraamd op 148 miljoen dollar. Met alle ellende, vertraging en schade die er is opgetreden lopen de kosten uiteindelijk op tot het tienvoudige: 1,5 miljard! En de toenmalige burgemeester van de stad had nog wel bezworen, dat het onmogelijk was dat deze Spelen en dit stadion de stad geld zouden kosten… Hmmm.

De stad Montreal is tot 2006 bezig geweest met het afbetalen van de schuld die dit krankzinnige gebouw, het volkomen mislukte stadion heeft gekost. En het dak? Dat is nog steeds een bron van zorgen, dusdanig dat er veel stemmen opgaan om het stadion maar geheel te slopen. Voor een gebouw met een dergelijke dramatische geschiedenis zou dat misschien nog niet eens de slechtste uitkomst zijn. Het zou echter wel een duur sloopobject zijn!

En de architect van het volkomen mislukte stadion?

Roger Taillibert… Het Parc des Princes maakte hem beroemd. Door het Olympisch Stadion van Montreal raakte hij verguisd. De opdracht voor de bouw van dit stadion in Montreal heeft hij vermoedelijk gekregen dankzij het Parc des Princes.

En toch is hij na het totale falen van zijn uitvouwbare dak zijn ontwerp blijven verdedigen. Hij bleef tot aan zijn dood van mening dat het haalbaar was, ondanks alle tegenvallers en rampen. Hoe zat dat ook alweer met fouten en ervan leren? Voor de stad Montreal is het in ieder geval een peperdure les geweest!