Precies een jaar geleden stond ik op de hoogste toren van de wereld: de Burj Khalifa in Dubai (zie ook Op de top). Die gelegenheid, de ontdekking van de toren bracht mij enkele ervaringen die je alleen maar op zo’n gebouw kunt beleven.

Zo is daar het fenomeen schaduw. Tijdens al mijn bezoeken aan Parijs ben ik wel gewend geraakt aan de schaduw van de Eiffeltoren, die over de stad mee draait en die je met het ondergaan van de zon langer ziet worden. De ervaring in Dubai was echter van een overtreffende trap in deze: letterlijk tot in de lucht! Hoe verder de zon naar de horizon zakte hoe sneller je de schaduw van de toren in lengte zag toenemen: kilometers lang. Totaal verrast was ik echter toen ik vlak voor zonsondergang ineens een donkere schaduw in de lucht zag! De schaduw kwam omhoog in de verte! Werd deze opgevangen en weerkaatst door het stof in de droge woestijnlucht? Een heel bijzonder fenomeen!

Een waarneming die op deze duizelingwekkende toren lastig is te doen, is hoe hoog de andere torens in de omgeving eigenlijk zijn. Deze worden letterlijk overschaduwd door de Burj, maar ga je simpel verdiepingen tellen, of alleen maar schatten, dan kom je probleemloos tot hoogtes van 300 m, zoniet hoger. 300 meter!

Een hoogte die in Nederland nog nooit is bereikt, sterker nog in geen enkele stad door een welstandscommissie wordt toegestaan! De stad Utrecht had ooit het plan om in Leidsche Rijn een nieuwe wolkenkrabber te bouwen, de Belle van Zuylen toren: 262 m hoog. De bouw ging niet door, onder meer vanwege teveel weerstand vanuit de maatschappij. Terwijl ik in Dubai, amper op de helft van de toren op het uitzichtplatform, stond uit te kijken in de “diepte” op wolkenkrabbers die de Belle van Zuylen nog ruimschoots overstijgen! Lastig perspectief!

Ook een leuke, voor mij als architect ondenkbaar: bij de aanvang van de bouw zou er niemand geweten hebben hoe hoog de toren uiteindelijk zou worden. Het kan echter niet zo zijn, dat een stuk ingenieurskunst van deze orde, niet volledig in tekeningen uitgewerkt en berekend is geweest. Dat kan niet, dan kun je zoiets niet bouwen! Desondanks is men erin geslaagd om tot de opening van de toren de werkelijke hoogte geheim te houden. Pas op de dag van de opening, op 9-9-’09 om 9.09 uur, is de uiteindelijke hoogte bekend gemaakt: 828 m. Jammer dat dat dan niet 909 m is geworden, dat was pas een echt fraai spel van negens geweest! Maar was er nou niemand in de buurt met een meetinstrumentje?

Nog een imposant wapenfeit uit de bouw: tot op ± 700 m hoogte is de toren opgebouwd uit beton. Dat is met pompen omhoog gepompt. Je ziet die wagens wel eens rijden: een ingenieus opgevouwen systeem van leidingen op draagarmen, dat zich kan ontvouwen over enkele tientallen meters. Maar honderden meters omhoog? Alleen de slangen om zo hoog te komen wegen al tonnen, ik heb er wel eens een versleept, 5 m lukt je amper in je eentje! Wat te denken van de enorme druk, nodig om het beton, met een massa van 2,4 kg per liter, omhoog te krijgen? Ik heb er een rekensommetje aan gewijd, ik bespaar jullie de details, maar per 100 meter slang hangt er dan zo’n 4 ton (4000 kg) beton in de slang! Niet verwonderlijk dat het wereldrecord beton pompen (officieel!) bij De Burj rust.

En ehh, toiletten en watervoorzieningen op die hoogte? Er is geen waterleiding die zo hoog komt… En toch willen al die bezoekers en gebruikers het toilet doorspoelen en hun handen wassen. Hiervoor zijn op verschillende niveaus in de toren enorme waterbassins gerealiseerd, die met speciale pompen regelmatig gevuld worden. Meerdere bassins, want met 1 op de top creëer je weer zoveel waterdruk op de lagere etages, dat het water als een hogedrukspuit uit het toilet zou komen. Immers: ± 10 m waterhoogte is 1 bar druk, normale kranen zijn bestand tegen een waterdruk van ca 4 bar, oftewel 40 m water. Dus geen 800 meter!

Of wat te denken van foto’s van amper 10 jaar geleden van het gebied waar de toren is gebouwd: een grote kale vlakte, gevuld met absoluut niets. En nu? Nu ligt daar een kolossaal gebied met wolkenkrabbers, pleinen, waterpartijen, boulevards / snelwegen, enzovoort. In wat voor idioot tempo is dit allemaal gerealiseerd? Hoe is dit in vredesnaam mogelijk?

Eenmaal weer beneden, na de zonsondergang werden wij ons gewaar van een imposant uiterlijk fenomeen van de toren, toen we het spektakel in de fonteinen aan de voet ervan stonden te bekijken: ineens eiste de toren een rol hierin voor zichzelf op… Wat bleek? Op de toren is ook nog eens het grootste LED-scherm ter wereld gemonteerd! Elke verticale regel op de gevel is voorzien van LED’s die met elkaar geschakeld een projectie mogelijk maken. Het was overweldigend om te zien.

Zo is de hoogste toren van de wereld omgeven door spectaculaire verhalen en anekdotes. Je zegt het zo simpel: de hoogste toren ter wereld… Maar in de praktijk komt daar een hoop meer bij kijken. Fascinerend!

Ik kijk er graag op terug