Art Nouveau ontdekking

Een onverwachte Art Nouveau ontdekking, op reis naar Parijs met gasten. Met uiteraard hun doelen voor ogen, datgene wat zij graag willen bezoeken. Dat is nu eenmaal het principe van mijn reizen: ik maak uw reis. Dat doe ik met volle overtuiging, maar voor mezelf is er dan niet altijd, vaak niet, nog iets nieuws te ontdekken. Extra leuk als dat dan onverwacht toch lukt. Zoals vorige week. Met een fraaie bijzondere nieuwe ontdekking op het gebied van de Art Nouveau, de stijl die ik steeds meer begin te bewonderen.

Dwalend op het kerkhof

Één van de wensen van mijn gasten was een bezoek aan de begraafplaats Père Lachaise (zie ook hier). Men wilde dat graag zien. Hoewel je grafmonumenten in zekere zin ook als een tak van de architectuur kunt zien, was dit voor mij de eerste keer dat ik de begraafplaats bezocht met gasten. Zij wilden de graven van enkele beroemdheden zien, zoals Jim Morrison, Oscar Wilde en natuurlijk Edith Piaf.

Met een aangenaam zonnetje kuierden we in alle rust over de sfeervolle en rustieke laantjes, daarbij zelfs nog het graf van de Middeleeuwse geleerde Abélard en zijn geliefde Heloïse passerend. Nou ja, Middeleeuws… Het is daar geplaatst om de begraafplaats in de 19e eeuw wat populairder te maken. Men wilde letterlijk niet dood gevonden worden in deze armenbuurt van Parijs. Mede door dat graf, werd de begraafplaats ineens populair en wilde men er wel begraven worden.

We vonden onze beroemdheden, niet altijd eenvoudig tussen de tienduizenden graven, en kuierden vervolgens op ons gemakje weer naar de uitgang. Parallel aan de hoofdlaan deed ik daar mijn Art Nouveau ontdekking: een grafmonument met de zwierige vormgeving van de Art Nouveau. Het leek heel sterk op de Metro-ingangen van Parijs. Zie bijvoorbeeld dit blog. En verroest, dat bleek te kloppen, want het was van de hand van dezelfde architect: Hector Guimard. Nooit gezien in welk boek dan ook, is dit een onbekend werk van hem?

Daar lijkt het op, hoewel de Franse Wikipedia er wel degelijk melding van maakt. Het is een bescheiden tombe van de familie Caillat met de kenmerkende details van Guimards stijl. Vloeiende organische vormen, gietijzeren details en ornamenten, die samen lijken te smelten met het gepolijste graniet. Het is absoluut een tombe die sterk afwijkt van alle andere op dit kerkhof.

Opbouw van de tombe

De tombe is opgebouwd uit 4 grote blokken graniet. De typische belijning en ornamenten van Guimard lopen vloeiend over van het ene blok op het andere. Waarschijnlijk had Guimard het graf liever als 1 blok natuursteen gezien, maar was dat vanwege het gewicht niet haalbaar. Zoals ook in zijn wereldberoemde metro-ingangen lijken er plant-achtige structuren in elkaar gegroeid te zijn. In dit geval wel veel soberder, maar nog steeds herkenbaar als zijn stijl.

Fraaie metalen elementen sieren het graf, zoals een kruis, dat ook van plantenstengels in elkaar geweven lijkt. De stengels lopen aan de onderzijde over het graniet uit, en lijken zich zo eraan vast te grijpen, zoals een echte plant zich aan de rotsbodem vast grijpt. De ornamenten die in het graniet zijn uitgehouwen sluiten er bovendien prachtig op aan. Zij vormen er als het ware een symbiose mee. Bijzonder!

Aan de voorkant van het graf zitten 2 elementen die op handgrepen lijken. Puur voor de sier, dat graniet is letterlijk niet te tillen. Ook deze elementen zijn weer sterk organisch vorm gegeven.

Belettering

Datzelfde geldt ook voor de belettering: sierlijk en organisch. Guimard heeft hiervoor het lettertype gebruikt dat hij ook voor de metro-ingangen is gaan gebruiken. Ik weet het niet met zekerheid, maar het lijkt er sterk op dat hij ook de ontwerper van het lettertype is geweest. Daarmee zou dit graf best eens een van de eerste toepassingen van dit lettertype kunnen zijn, want het graf dateert uit 1899, de metro’s uit 1900!

Interessant is om te ontdekken dat niet alleen aan de voorkant van het graf letters zijn opgenomen, maar ook aan de achterkant. Daar is nota bene nog in 2017 een toevoeging aan gedaan! Van een persoon die in 1929 is geboren, terwijl de laatste bijzetting in 1934 plaats vond. Dat is dan weer een van die typische raadselachtige zaken waar de begraafplaats van Pere Lachaise vol mee ligt. Het maakt me nieuwsgierig naar dat verhaal. Maar dat is geen architectuur, dus hiervoor geen ruimte in dit blog.

En verder?

En verder heb ik tijdens die reis nog een ander bijzonder pand ontdekt in Art Nouveau stijl, maar dan wel een totaal andere dan die van Guimard. De architect van dit pand was Jules Lavirotte, een mij verder (nog?) onbekende architect. Het pand is gelegen aan een van de Avenues vlakbij de Eiffeltoren, de Avenue Rapp. Maar daarover vertel ik meer in een van mijn aanstaande blogs.

Nieuwsgierig geworden? Voor 9-12 september staat een nieuwe reis gepland, er is nog ruimte om deze mee te maken. Het lijkt mij ontzettend leuk om samen met jou, geachte lezer dit en andere zaken in Parijs te ontdekken en beleven.