Onlangs was ik weer met gasten in Parijs. Dankzij de aanwezigheid in ons gezelschap van een “staalgekke” smid, stond, hoe kan het anders, staal en ijzerwerk in het middelpunt van onze belangstelling tijdens deze 3 dagen. Nu is dat in Parijs geen enkel probleem, er zijn genoeg fantastische staalconstructies te vinden, sommige bekend, (iemand wel eens van de Eiffeltoren gehoord?), andere minder bekend (de koepel van de Galeries Lafayette?). Ik heb hen er de nodige kunnen laten zien…

Een van de eerste zaken die we bezochten was het metrostation van Abbesses, aan de voet van Montmartre. Ik wilde hen een prachtige Art Nouveau entree van architect Hector Guimard laten zien, een van de 3 die er in Parijs nog in deze vorm aanwezig zijn. Dat wil zeggen, met glazen overkapping. Er zijn er gelukkig nog entrees met de karakteristieke borden, balustrades en insect-achtige lampen. Deze werden in grote aantallen bij de metrostations geplaatst aan de lijnen die door de CMP (Compagnie du Chemin de fer Metropolitain de Paris) werden geëploiteerd, zelfs nog nadat Guimard vanwege een conflict omtrent de centjes bij deze maatschappij als ontwerper was ontslagen. De CMP bezat alle rechten van zijn ontwerpen en kon zonder zijn bemoeienis nog deze entrees blijven maken.

En terwijl ik bij deze fraaie overkapping mijn verhaal stond te vertellen, viel mij ineens iets raars op. Ik zag het metselwerk naast de trap, dat van een andere soort was, dan normaliter aanwezig is. Dit was het karakteristieke metselwerk van de andere maatschappij die metrolijnen exploiteerde in Parijs. Van oorsprong waren er namelijk 2 concurrerende maatschappijen, de CMP en de Compagnie Nord-Sud. Hoewel concurrerend ook wat eufemistisch is, want de CMP werd door de stad Parijs financieel ondersteund en de Compagnie Nord Sud niet, die moest zijn eigen broek ophouden…. Inclusief de bouw van eigen lijnen en stations, én alle kosten voor rioolomleggingen etcetera!  Maar door dezelfde stad Parijs, werd de Nord-Sud wel verplicht om zijn kaartjes voor dezelfde prijs te verkopen als de CMP ! Hoezo eerlijk concurreren??? Het was dan ook niet vol te houden voor de Nord – Sud die in 1930 werd overgenomen door de CMP en nu nog steeds bestaan als RATP.

Bovendien was concurreren lastig, omdat de ene maatschappij hoofdzakelijk in de richting Oost -West reed, en de andere niet verrassend Noord – Zuid. De Nord-Sud had wel als uitgangspunt dat hun stations een fraaie, en zo mogelijk fraaiere vormgeving moesten hebben dat die van de CMP. En dat is gelukt, onder andere in het metselwerk waar mijn oog dus op viel. In het station beneden in de kaartjeshal kun je bijvoorbeeld de prachtige omlijstingen zien van keramische tegels, waarbinnen meestal reclameposters hangen. Wie werpt daar serieus een blik op? Tja, gelet op de reclame vrijwel niemand, laat staan op die omlijstingen. Maar die zijn wel heel zorgvuldig samengesteld van die speciaal gebakken tegels, waarvan in elke omlijsting tenminste 1 met het logo, het monogram van de Nord-Sud.

Maar wat doet die overkapping van Guimard daar dan, als architect van de concurrerende maatschappij? Die staat daar eigenlijk vanuit de oorsprong volkomen misplaatst! Alsof je de voorkant van een Mercedes op de achterkant van een Citroën DS bouwt: allebei fraaie ontwerpen, maar niet op elkaar afgestemd.

Inderdaad heeft die overkapping oorspronkelijk boven een andere entree gestaan, en wel die van het Hotel de Ville, en is daar pas in 1974 weg gehaald, om boven Abbesses geplaatst te worden. Maar eigenlijk dus een foute keuze. En dat viel me ineens op, toen ik mijn gasten over het bijzondere van dat station aan het vertellen was. En volgens het Cruyffiaanse principe, je ziet het pas als je het doorhebt, begint ineens de overkapping te storen ten opzichte van het metselwerk. De stijlen kloppen niet: Art Nouveau boven Art Deco. Goed, het is allebei Art, maar wel met een enorm verschil in uitstraling. Nouveau is zwierig en met natuurlijke patronen, Deco is strak en geometrisch.

Nu ik dit weet, vind ik de hele overkapping eigenlijk letterlijk misplaatst. Was er nu niet een ander station, wel van oorsprong van de CMP dat deze kap had kunnen krijgen? Natuurlijk wel toch? Waarom moest dat bij dit station gedaan worden, en wat is er met de oorspronkelijke entree gebeurd? Is die dan op de schroothoop beland? Terwijl, als die van de Nord-Sud was, die toch ook heel fraai moet zijn geweest. De geschiedenis is er niet duidelijk over. Onderwerp van nader onderzoek zullen we dan maar zeggen….

Samen op onderzoek uit, en meer van dit soort spontane ontdekkingen doen? Informeer hier naar de mogelijkheden. Deze gasten waren erg tevreden, niet in het minst de smid… Bedankt heren!